Doğum Ayı İnsan Yaşamını Nasıl Etkiliyor?

Kuşkusuz her insan için doğum günleri önemlidir. Hediyeler alınır, kutlamalar yapılır ve bir yaş daha geride bırakılır. Diğer yandan doğum günü ve doğum saatiyle bağlantılı olarak astrolojiye merak salınır. Kimisi her sabah yüzünü yıkadıktan sonra günlük burç yorumuna bakmadan edemezken kimisi de umursamaz bile. Ancak hangi günde doğmuş olursanız olun, burcunuz ne olursa olsun hem sizin hem de toplum için oldukça önemli bir durum var: Bağıntılı Yaş Fenomeni.

1980’li yıllarda Kanadalı bir psikolog olan Roger Barnsley, eşiyle bir müsabaka izlerken oyunculara dair bilgilerin yer aldığı broşüre farklı bir gözle bakan Barnsley’in eşi, oyuncuların çoğunlukla ocak, şubat ya da mart ayında doğmuş olduklarını fark eder. O günden oldukça ilgisini çeken bu konu üzerinde araştırmalar yapan Barnsley, yerel hokey liginde oynayan tüm oyuncuların tek tek doğum aylarına baktı ve yine aynı şeyi gördü: En çok görülen ay ocak, ikinci şubat ve üçüncü marttı. Araştırmayı biraz daha genişletti ve Kanada Ulusal Hokey Ligi’nde oynamış en başarılı oyuncuların listesi üzerinde incelemer yaptı, sonuç farklı değildi: Oyuncuların %40’ı ocak ve mart ayları arasında; %30’u nisan ve haziran ayları arasında, %20’si temmuz ve eylül ayları arasında ve %10’u da ekim ve aralık ayları arasında doğmuşlardı. Bu kesinlikle tesadüf değildi!

Ergenlik Öncesi Dönemde Aylar Sandığınızdan Çok Fark Yaratıyor

Ergenlik dönemi sonrasındaki biyolojik, duygusal ve zihinsel gelişim hızı ile ergenlik dönemi sırasındaki ve sonrasındaki gelişim hızının aynı olmadığını biliyoruz. Ancak bu bilginin insan yaşamı üzerindeki etki gücünün yeterince farkında değiliz. Aksi halde yukarıdaki oyuncuların doğum ayları arasında böyle belirgin bir fark olmazdı.

Yeri gelmişken, yukarıdaki durumu kısaca açıklayalım: Çocukluk ve gençlik yıllarımda lisans olarak basketbol ve futbol oynamış biri olarak da onaylayabilirim ki, X yılının ocak ayında doğan bir çocukla X yılının aralık ayında doğan bir çocuk aynı ortamda mücadele ediyor. Özellikle de sporda bu olumsuzluğu net bir şekilde görüyoruz. Meselâ, X yılı ve sonrası doğumlular şeklinde çekilen oynama izni sınırları bunun en net göstergesi. Okulda, sporda ve bunlara bağlı olarak da sosyal yaşamda aynı sınıfta tutuluyorlar ki bu kesinlikle adil değil!  Zira gelişim açısından birkaç ayın bile fark ettiği bir dönemde yaklaşık bir yıllık fark oldukça fazla.

Bu arada, sporcular üzerinde yapılan araştırmaların yanı sıra konuyla ilgili birçok alanda birçok araştırmacının çalışmaları bulunuyor ve sonuç aynı.

Özetle…

Psikologların “kümülatif  avantaj” olarak ifade ettikleri bu durumu şu şekilde özetleyebiliriz:

Örneğin, profesyonel bir oyuncu akranlarından bir parça daha iyi başlangıç yapar. Bu söz konusu küçük fark, sonrasında daha da büyük bir fark olmasını sağlayacak zemini hazırlar. Ardından da hazırlanan zemin sayesinde söz konusu üstünlük girerek daha da büyük farkları doğurur. Sonunda maç sunucularının da ifadesiyle “fark yaratan oyuncu” oluverirler. Aslında oyuncu tek başına yani çalışmasıyla fark yaratmamıştır. Rakiplerine yani arkadaşlarına göre çok daha iyi bir noktada yarışmaya başlamıştır.

Ülkemizden bir örnek vermek gerekirse, Türkiye A Milli Futbol Takımı Oyuncularının Doğum Ayı Dağılımı alanında yaptığım kısa araştırma sonrasında aşağıdaki grafiği oluşturdum.

Görüldüğü üzereyılın ilk üç ayında doğan oyuncular neredeyse takımın yarısını oluşturuyorlar. Yılın son üç ayında doğanlar ise takımda en az üyesi olan kısım.

Sonuç

Günümüz anlayışına göre, eğer yılın ilk üç ayı içinde ve özellikle de ocak ayında doğmuş kişiler hemen her alanda yarışa önde başlıyorlar. Tam tersi olarak da yılın son üç ayında doğmuş kişiler de yarışa oldukça geriden başlıyorlar. Özellikle de benim gibi aralık ayında doğanların şansı oldukça az.

Öneri

Yıl bazlı sınıflandırmanın kesinlikle sona ermesi gerekiyor. Özellikle de okul öncesi dönem de dahil olmak üzere eğitim sürecinin her aşamasında sınıflar test sonuçlarına göre değil, doğum aylarına göre (özel durumlar dışında) belirlenmeli. Örneğin, okullarda şubeler oluşturulurken neden doğum aylarına göre sınıflar oluşturulmuyor?

Sporda da müsabakalar, gruplar ve değerlendirmeler üç aylık ya da en kötü altı aylık dilimlerde sınıflandırılmış oyuncularla gerçekleşmeli.

Kısacası doğum ayı, her zaman göz önünde bulundurulması gereken bir unsur olarak görülmeli ve önem verilmeli.

Kaynakça: Outliners (Çizginin Dışındakiler) – Malcolm Gladwell