Metin Yazarlığı Hakkında Temel Bilgiler

Metin yazarlığı, kimine göre herhangi bir anlam içermeyen soyut bir ifade iken kimine göre de oldukça havalı ve çekici bir tanım. Yine kimine göre hobi olarak gerçekleştirilen bir eylemken, birçok profesyonel için de son derece hassas, yorucu ve stresli bir iş. Peki, metin yazarlığı ile ilgili temel bilgiler ve mutlaka dikkate alınması gereken etmenler neler?

Metin Yazarlığı Nedir?

Öncelikle bir tanım yaparak başlayalım. Bu tanımın mutlaka akademik bir biçimde olması gerekmiyor. Çünkü bu yazının amacı hemen herkes için metin yazarlığına dair bilgi vermek. Dolayısıyla metin yazarlığı, belli bir amaca ve hedef kitleye yönelik, yazıldığı dilin kurallarına tam uyumlu; doğru kelime, mesaj, kararında bilgi ve yorum oranına sahip yazılı içerik oluşturma işidir.

Metin Yazarı Ne Yapar?

Metin yazarı, kendisine açıklanan bilgiler doğrultusunda hedef kitleyi dikkate alarak ve metnin temsil ettiği kişinin, kurumun, kuruluşun, markanın ya da herhangi bir oluşumun karakterini yansıtacak şekilde, dil bilgisi, imlâ, noktalama ve yazım kurallarına uyumlu olarak istendik yönde metin temelli içerik üretir. Bu içerik yeri geldiğinde bir cümleden ibaret olabilirken yeri geldiğinde sayfalarca paragraftan da oluşabilir.

Metin Yazarının Sahip Olması Gereken Kazanımlar ve Dikkat Etmesi Gereken Noktalar Nelerdir?

Yazılacak metin ya da metinler hangi dilde olursa olsun, metin yazarı o dilin tüm kurallarını mutlaka bilmelidir. Türkçe açısından düşünecek olursak benim gibi Türkçe öğretmenliği mezunlarının yanı sıra edebiyat mezunları da bu konuda bir adım önde görülebilirler. Diğer yandan metin yazarlığı yapmak isteyip de dil bilgisi konusunu önemsememek her şeyden önce o dile karşı yapılmış bir saygısızlık olarak değerlendirilebilir.

Oldukça güzel, akıcı ve dil bilgisi açısından tamamen uyumlu bir cümlenin sonuna gelecek iki nokta her şeyi  mahvedecektir. Aynı şekilde biten bir cümlenin sonunda bulunan noktanın, söz konusu cümleden bir boşlukla ayrılması veya bir sonraki cümlenin ilk harfiyle bitişik yazılması da oluşturulacak metinlerin kalitesini ciddi bir şekilde düşürecektir. Bu kapsamda, metin yazarının aynı dil bilgisi konusunda olduğu gibi imlâ ve noktalama kurallarına da tamamen hâkim olması gerekir.

Metin yazarlığının fark yaratan etmenlerinden biri olan üslup, kişinin genel ifade ediş şeklinden ziyade söz konusu metin ya da metinlerde temsil edilecek kişinin, kuruluşun ya da markanın kendini ifade edişine paralel olmalıdır. Bununla birlikte yazılacak metnin ya da metinlerin amacı da üslup konusunda oldukça belirleyicidir. Örnek vermek gerekirse, agresif bir pazarlama anlayışı benimseyen bir inşaat firmasının yaşayabileceği bir kriz esnasında ve sonrasında hazırlanacak metinlerin, o zamana kadarki agresif pazarlama ifadeleriyle ters düşmeyecek bir şekilde sakin, net ve konuya dahir her şeye hakim bir üslupla ele alınmaları lâzımdır.

Kelimeler, insanların zihinlerinde doğrudan ya da dolaylı olarak çeşitli çağrışımlara vesile olurlar. Etki olarak ortaya çıkan bu çağrışımların olumlu, olumsuz, heyecanlı, sönük, keyifli ya da sıkıcı gibi duygu durumların belirleyici sonuçları olabilir. Tüm bunların yanı sıra seçilecek kelimelerin metnin amacıyla ve temsil ettiği mecra ile de uyumlu olması gerekir. Ayrıca bazı kelimelerin olumlu ve olumsuz unsurlarla ilişkilendirilmeleri gibi genellikle dikkat edilmeyen durumlarları vardır. Örnek vermek gerekirse, lâf kelimesi olumsuz içerikli ifadelerle ilişkiliyken, kelâm kelimesi olumlu içerikli ifadelerle ilişkilidir.

Dikkat edilmesi gereken bir başka noktada yan yana gelmeleri kusurlu görülebilecek kelime ya da kelime gruplarına dikkat etmek gerekir. Mesela, ¨sürü¨ kelimesi insanlarla ilişkili cümlelerle kullanılmamalıdır. ¨Bir sürü insan sırada bekliyor¨ gibi bir cümle kesinlikle doğru olmayan bir ifadedir, hoş karşılanmaz. Olması gereken ifade ¨bir grup insan¨ ya da ¨birçok insan¨dır.

Hedef kitleye yönelik doğru içerik üretimi, söz konusu metnin ulaştığı kitle ile metnin sahibinin yani marka, şirket, kişi, kurum ya da kuruluşun aynı frekansta buluşmaları anlamına gelmektedir. Hedef kitleye dair yaş, eğitim, yaşam tarzı ve söz konusu mecraya yönelik bağlılık değerleri kesinlikle dikkate alınması gereken temel unsurlardır. Bu unsurlara eklenebilecek maddeler ise metin yazarına söz konusu proje ya da çalışma kapsamında sunulacak bilgiler neticesinde yer alabilir. Her metin yazarının üretim esnasında bu değerleri görebileceği bir yerde bulundurması ve son kontrollerini yaparken de bu kapsamda metnini ele alması gerekir.

Günlük yaşamımızda sıkça kullandığımız bu kelimelerin birbirinden ayrılan yönleri genellikle dikkatlerden kaçar. Özellikle gerek klasik yayıncılık gerekse internet yayıncılığında bazılarının hiç dikkate almadığı bazılarının ise özellikle karıştırmaya çalıştığı bilgi ve yorum ifadelerini kısaca tanımlayalım.

Bilgi: İnsan aklının erebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin bütünü, bili, malumat. Öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçek. (TDK)

Yorum: Bir yazının veya bir sözün, anlaşılması güç yönlerini açıklayarak aydınlığa kavuşturma, tefsir. Bir olayı belli bir görüşe göre açıklama, değerlendirme. (TDK)

Bu temel tanımların ardından kendimize ya da bizden metin üretmemizi isteyen kişi ya da kişilere sormamız gereken soru şu: Amacımız ne? 

Eğer amacımız bir ürüne dair pazarlama amaçlı bilgi vermek ise sıfatların çokça ve yerinde kullanıldığı bilgi cümleleri oluşturmalıyız. Ancak söz konusu sıfatların işin içine girmesiyle birlikte ister istemez yorum sınırlarına da girebiliriz. Biraz kafa karıştırıcı gelmiş olabilir. O yüzden bir örnekle bu ayrımı netleştirmek isterim.

Konumuz yeni çıkan bir telefon modeli olsun. Adı da Demir H1 olsun. Demir H1, henüz birkaç ay önce tanıtılmış ve bilinen en gelişmiş ABC işlemcisini kullanıyor.

Bilgi içeren tanıtım cümlesi: Yeni çıkan Demir H1 isimli akıllı telefon modeli, en güncel işlemci olan ABC işlemcisini kullanıyor. 

Buradaki ¨en güncel¨ ifadesi tamamen bilgi özelliği taşıyan ve bununla birlikte okurların ilgisini çekecek ve Demir H1’i almalarını sağlayacak dikkat çekici özelliklerden bir tanesi. Bu cümlede herhangi bir yorum bulunmuyor.

Yorum içeren tanıtım cümlesi: Yeni çıkan Demir H1 isimli akıllı telefon modeli, alanında en iyi işlemci olan ABC işlemcisini kullanıyor.

En iyi işlemci? Kime göre, neye göre? Eğer bağımsız şirketler tarafından bir araştırma yapılmamışsa bu ifadeyi kullanamayız. Çünkü ABC işlemcisi yeni olmasına rağmen aşırı ısınan ve kimi zaman da kararsız çalışan bir işlemci olabilir. Bu onu iyi yapmadığı gibi oldukça kötü de yapar.

Her şeyden önce, cümlelerin bir ritme sahip olması gerektiği belirtmeliyim. Tabii ki bunu aruz ölçüsü ile ölçmeyeceğiz. Ancak cümleleri ve metni okurken gözümüzün kelimeler üzerindeki zıplamaları düzenli bir şekilde gerçekleşiyor ve metin tam olarak anlaşılabiliyorsa sorun yok demektir. Bunu gerçekleştirmek için de kısa ve orta uzunlukta cümleler kurmalısınız. Eğer Sabahattin Ali gibi uzun ve harikulade ritimli cümleler kuramıyorsanız kesinlikle uzun cümleler kurmaktan kaçınmalısınız. Şahsi olarak bir özeleştiri yapmam gerekirse, cümlelerimin uzun olmasını engellemeye çalışırım. Bu konuda kimi zaman zorlandığımı da söyleyebilirim. Çünkü kısa yani daha az kelime içeren cümlelerle bir şeyleri tam olarak ifade etmek, uzun yani daha çok kelime içeren cümlelerle aynı şeyleri tam olarak ifade etmeye göre daha zordur ve tercih edilmesi gereken de odur.

Metnin uzunluğu, tamamen sizden istenen ürüne yönelik bir belirlemedir. Klasik mecralarda yayınlanacak bir makale ile internet ortamında yayınlanacak bir haberin metin uzunlukları farklı olmalıdır. Eğer bir markanın sosyal medya hesaplarını yönetiyorsanız ve bir metin oluşturmanız gerekiyorsa kesinlikle ve kesinlikle olabildiğince kısa tutmalısınız. Tabii ki ifade etmek istediğiniz her şeyi sığdırarak!

Sonuç

Yukarıdaki kazanımlara sahip olan hemen herkes istenilen yönde ve amaçta başarılı metinler hazırlayabilir. Bunun için mutlaka yazmaya karşı yetenekli olmak zorunda değilsiniz. Yapmanız gereken yalnızca kısaca bahsettiğim bu önemli konulara yönelik çalışmalar gerçekleştirmek ve sonunda bir bütün olarak denemeler ortaya koymak.

Metin yazarlığına dair düşüncelerinizi, tespitlerinizi ve deneyimlerinizi hemen aşağıdaki yorum bölümünde yazarsanız hem beni çok mutlu eder hem de bu yazıyı okuyanlara hoş bir güzellik sunarsınız.

Okuduğunuz için teşekkürler.