Cadılar Bayramı “Halloween” Dedikleri

Tarihi birkaç bin yıl öncesine dayanan Cadılar Bayramı (Halloween) ne gariptir ki Türkiye’de de gittikçe popülerleşiyor. Bana göre Türkiye’de kutlanması kültür aşınmasının ve yanlış Batılılaşmanın bir örneği olan Cadılar Bayramı‘nın tarihçesini merak ettim ve notlarımı bu blog yazısında topladım.

Günümüzde İrlanda olarak bilinen topraklarda ortaya çıkan ve bir pagan kutlaması olan Cadılar Bayramı, ilk olarak İrlanda Keltleri tarafından Samhain adıyla kutlanmaya başladı. Eski İrlanda dilinde “güz sonu” anlamına gelen Samhain kelimesinin cadılarla da bir ilişkisi bulunmuyordu. Her ne kadar kutlamadaki temel amaç, ölüm tanrısı olan Saman’ı şereflendirmek olsa da 31 Ekim‘in yazın son günü olarak kabul edilmesi nedeniyle Kelter bugünü kutluyorlardı. Bu arada, Keltler’in kimler olduğunu hatırlatmamız gerekirse, Orta Çağ ve öncesini konu alan filmlerde Kuzey Avrupa bölgesinde yaşayan vahşi ve savaşçı kavimler olduklarını hatırlayabiliriz. Günümüzdeki Kuzey İrlanda, Galler, İskoçya ve İrlanda Kelt kökenli ülkelerdir.

Gelelim bayramın detaylarına… Keltler’deki inanca göre 31 Ekim gecesinde ölülerin ruhları ve periler bulundukları yerden çıkarlar. Ölülerin ve perilerin dışarı çıkmasıyla birlikte; her biri farklı alemlerde bulunan ölmüşler, periler ve canlılar olabilecek en yakın noktaya geliyorlardı. Ruhlar arasında kötü amaçlı olanların da yer alma ihtimali nedeniyle Keltler, kendilerini koruma ihtiyacı hissettiler. Bu nedenle insanlar kötü niyetli ruhları ve perileri korkutmak için korkutucu kıyafetler giyip, yine korkutu makyajlar yapıp çeşitli yerlerine hayvan derisi ya da başı geçiriyorlardı. Daha sonra Kelt rahipleri önderliğinde ve oldukça gürültülü bir şekilde meşe ağaçlarından meydana getirilen kutsal bir alana hep birlikte gidiliyordu. Böylece ruhsal arasında insan bedenine girmek isteyenler uzaklaştırılıyordu.

Hristiyanlık Döneminde Cadılar Bayramı

1. asırda Romalılar, Kelt topraklarını işgal ettiklerinde bu geleneği yasakladılar. Ancak halk, benimsediği bu geleneği bırakmadı ve gelenek Cadılar Bayramı (Halloween) adıyla Hristiyanlık döneminde de varlığını sürdürdü.

Yüzyıllar boyunca süren bu gelenekten kurtulmak isteyen Vatikan, MS 600’lü yıllarda Papa 1. Gregory tarafından gönderilen bir heyetle Keltler’in bu geleneklerine istedilerse de başarılı olamadılar. Yaklaşık 300 yıllık bir değişim hareketinin ardından Kilise, Samhain (aslında bir çeşit şeytan olduğuna inanılır) kutlamalarını kaldırıp, 1 Kasım’da kutlanmak üzere Azizler Günü‘nü ilan etti. Hristiyan dinine ait motiflerin ve inançların yer aldığı Azizler Günü’nün ertesi günü yani 2 Kasım da Tüm Ruhlar Günü olarak ilan edildi. Vatikan kaş yapayım derken göz çıkarmış ve Keltler’in kutlamasını yok etmek isterken, aslında Samhain Kutlamaları’nın Cadılar Bayramı’na dönüşmesine ve hatta birbiriyle ilişkilendirilmesine neden olmuştu.

19. yüzyılda İskoçya ve İrlanda’dan ABD’ye göç eden topluluklar beraberlerinde bu geleneklerini de getirerek “Pagan Ruhlar Festivali“ni dirilttiler ve Cadılar Bayramı adıyla yaşamaya başladılar. ABD’de popüler olan hemen her şeyin dünyada da popüler olmasından olsa gerek günümüzde Keltlerle ilişiği olsa da olmasa da pek çok ülkede Cadılar Bayramı kutlanıyor.

Türkiye’de Kutlanması Garip

Keltler, yüzlerce yıl önce Balkanlar üzerinden Türkiye coğrafyasına gelmiş olsalar da cidd bir varlık gösteremediler. Ancak her geçen gün daha ilgi çekici hale getirilerek kimi organizasyonlar ve aktivitelerle Cadılar Bayramı’nın kutlanması bana biraz komik geliyor. Ben bunu yanlış Batılılaşmanın bir parçası olarak görüyorum. Bugün İngiltere’de yaşamama rağmen Cadılar Bayramı’nı kutlamak için bir sebep göremiyorum. Hatta bazı abartılı Cadılar Bayramı nesneleri nedeniyle itici bulduğumu bile söyleyebilirim.